لیست مراکز کاردرمانی البرز:دگزامتازون چیست و مصرف آن چه عوارضی دارد؟
دگزامتازون چیست و مصرف آن چه عوارضی دارد؟
آمپول دگزامتازون از پرمصرف‌ترین داروها در کشور است و عوارض نامطلبوبی هم به دنبال دارد.از عوارض دگزامتازون می‌توان به پوکی استخوان اشاره کرد.
با شروع علائم سرماخوردگی و بیماری معمولا قبل از رفتن به سراغ درمان خانگی سرماخوردگی و بدون آگاهی از نتایج نامطلوب مصرف داروهای شیمیایی از پزشک خود سریعا درخواست داروهایی همچون قرص‌های سرماخوردگی، دگزامتازون و… می‌کنیم. این روزها مصرف دگزامتازون یکی از داروهای به‌ظاهر درمان کننده سرماخوردگی در کشور ما روبه افزایش است. این دارو که معمولا بصورت آمپول عرضه می‌شود اگرچه روند بهبودی بیماری را سرعت می‌بخشد اما عوارض جبران‌ناپذیری از جمله ضعیف‌شدن سیستم ایمنی بدن، افسردگی و پوکی استخوان بر جا می‌گذارد. اگر هنوز هم در استفاده از این دارو دچار شک و تردید هستید این مقاله را دنبال کنید تا با این دارو بیشتر آشنا شوید.
دگزامتازون چیست؟
دگزامتازون یا آنطور که رایج است دگزا، یکی از داروهایی است که در اشکال مختلف خود (شربت، قرص، قطره، آمپول، پماد و محلول‌ها) وجود دارد و یکی از پرکاربردترین داروهاست. دگزامتازون، قویترین دارو و یکی از طولانی‌اثرترین انواع کورتون است که در كنار انواع آنتی بیوتیک‌ها، داروی آشنای ما ايرانی‌هاست. همچنین این دارو از دسته کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها) است که داراری اثرات گسترده‌ای در قسمت‌های مختلف بدن هستند که این اثرات گسترده همانطور که می‌توانند در درمان طیف زیادی از بیماری‌ها مفید باشند، می‌توانند عوارض جانبی زیادی هم به جا بگذارند. درمان حمله آسم، درمان حساسیت شدید، کنترل التهاب در بیماری‌های روماتیسمی و خودایمنی و کنترل صدها بیماری حاد و مزمن دیگر از جمله کاربردهای این داروهاست.
آیا دگزامتازون درمان سرماخوردگی است؟
متاسفانه تزریق آمپول دگزامتازون برای بیمار، هنگام بروز سرماخوردگی در کشور ما بسیار شایع است، در سرماخوردگی‌های همراه با عفونت باکتریایی (مثلا انواع تب دار یا همراه با گلودرد چرکی) با سرکوب ایمنی بدن، برای باکتری‌ها فرصتی را برای سازماندهی نیروها و تکثیر فراهم می‌کند و در نتیجه ممکن است چند روز بعد منجر به شعله‌ور شدن بیماری و حتی ایجاد عفونت‌های شدید تنفسی شود در حالیکه شاید در ظاهر با تزریق این آمپول، علائم سرماخوردگی به سرعت از بین برود، اما به علت اثراتی که این دارو بر تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌گذارد، خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی نیز در بیمار افزایش می‌یابد. به همین علت، بیمار باید در چنین شرایطی هر نوع علامت ساده همچون تب و بی‌حالی را جدی بگیرد و به پزشک مراجعه کند. زیرا ممکن است در معرض ابتلا به یک بیماری جدی عفونی قرار داشته باشد.
تاثیر استفاده از این دارو در بدنسازی و دوپینگ
متاسفانه این روزها پای این دارو به باشگاه‌های بدنسازی نیز باز شده است و علاقه‌مندان به بدنسازی نیز از نوع تزریقی آن به عنوان داروی کورتونی برای حجم‌دهی به عضلات استفاده می‌کنند. در حالیکه پزشکان در این‌باره می‌گویند: این دارو نه تنها به افزایش حجم عضلات و توان ورزشکاران منجر نمی‌شود، بلکه باعث افزایش تجزیه عضلات، کاهش توده عضلانی و ضعف آن می‌شود. همچنین با مصرف این دارو امکان پارگی و آسیب دیدن تاندون‌ها در ورزشکاران، هنگام انجام حرکات ورزشی بشدت افزایش می‌یابد.
کورتون‌ها می‌توانند نوعی حالت خوش آنی در فرد ایجاد کنند که به euphoria موسوم است. همچنین باعث تغییرات آنی در میزان قند خون می‌شوند و بصورت کوتاه‌مدت ممکن است برخی توانایی‌های جسمانی را افزایش دهند. البته این داروها در دراز مدت هم باعث پوکی استخوان و هم ضعف ایمنی بدن می‌شوند بنابراین مصرف مکرر آن حتی به قصد دوپینگ اثرات معکوس خواهد داشت.
نکته: دگزامتازون جزو داروهای ممنوع دوپینگ است.
آیا می‌توان در دوران حاملگی این دارو را مصرف کرد؟
دوران بارداری یکی از حساس‌ترین زمان‌ها در مصرف داروهاست. بخاطر سلامت جنین بهتر است هیچ دارویی خودسرانه مصرف نگردد و برای درمان سرماخوردگی و یا آنفولانزا در دوران بارداری مشورت با پزشک مربوطه ضروریست. دگزامتازون از نظر مصرف در حاملگی جزو گروه c است. یعنی نه جزو داروهای بی‌خطر است و نه جزو داروهای خطرناک. در صورت صلاح‌دید پزشک در برخی موارد می‌توان با قبول برخی عوارض جانبی از این دارو استفاده کرد. مصرف خودسرانه به‌ویژه در حاملگی کاملا ممنوع است. زیرا ممکن است باعث سرکوب غده فوق کلیه در جنین شود.
تاثیر و عوارض دگزامتازون در افزایش اشتها و چاقی
افرادی که به دنبال روش‌های سریع برای چاق‌شدن می‌گردند حتما اسم این دارو هم به گوششان خورده است. دگزامتازون اشتها را زیاد می‌کند. علاوه بر آن از طریق ایجاد تورم در بدن شما را چاق می‌کند. در حقیقت یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتون ها ایجاد تورم تدریجی در بدن و افزایش میزان چربی است که باعث پف‌کردن ف
مطالب پزشکی, [۲۴.۰۸.۱۸ ۱۳:۳۱]
رد شده و یا باعث ایجاد علامتی که اصطلاحا به آن ماه رخ می‌گویند (یعنی گرد و پف کرده شدن صورت) می‌شود. در نتیجه بیمار احساس می‌کند که چاق و قوی بنیه شده است. اما حقیقت این است که تمام کورتون‌ها در استفاده مکرر باعث تحلیل رفتن عضلات و پوکی استخوان می‌شوند. در حقیقت این دارو بدن شما را رسما به یک پفک تبدیل می‌کند.
عوارض شایع و مهم مصرف کورتون:
افسردگی، توهم، اختلالات ذهنی و تضعیف سیستم ایمنی و کاهش سد دفاعی بدن در مقابل انواع عفونت‌ها از عوارض نامطلوب ناشی از مصرف نابجا و بی‌رویه آمپول دگزامتازون است.در مصرف بصورت موضعی (به شکل پماد و قطره یا محلول): تحلیل رفتن پوست در استفاده درازمدت، لکه‌افتادن روی پوست و خشکی پوست، تشدید عفونت‌های قارچی.در مصرف سیستمیک (خوراکی یا تزریقی): سرخوشی، عوارض گوارشی، تشدید عفونت‌ها، بی‌خوابی، پوکی استخوان (در مصرف طولانی)، ضعف ایمنی ، اختلالات هورمونی (نظیر پرمویی، اختلال عادت ماهانه) اتساع شکم (حالت نفخ به همراه صدای غرغر) و گرد شدن صورت، اختلال آنزیم‌های کبدی، تحلیل عضلانی، چرب شدن پوست و تشدید آکنه، تغییرات روحیو (نظیر سرخوشی بیش از حد یا تحریک‌پذیری عصبی)
توجه: صرف نظر از عوارض، وابستگی به کورتون مشکل مهم دیگری است که بر اثر استفاده به مدت حدود یک ماه از کورتون‌ها گریبان‌گیر بیمار می‌شود.
